Xưa nay người ta thường bảo: “Đông Châu Liệt Quốc” là caí túi khôn muôn đời của người. Thật ra ai cũng công nhận như thế, nhưng trái lại rất ít người tìm hiểu cái túi khôn muôn đời ấy. Ở đây tôi muốn cùng các bạn nêu thắc mắc: “Đông Châu Liệt Quốc có thể gọi là “Túi khôn muôn đời không?” Xã hội loài người luôn luôn tiến tới chỗ tinh xảo, tâm trạng loài người luôn luôn biến đổi theo trạng thái xã hội, sinh hoạt loài người luôn luôn sửa đổi, thì cái khôn ngàn xưa làm sao có thể gọi là khôn của ngày nay mà bảo là túi khôn muôn đời? Đó là điểm mâu thuẫn căn bản. Còn như thế nào là khôn, thế nào là dại? Thực khó định nghĩa. Cái mà người này cho là khôn thì đối với kẻ khác cho là dại. Cái mà người nọ cho là đúng thì kẻ kia cho là sai. Khôn dại nằm trong quan niệm của mỗi người thì luận việc khôn dại là chuyện vu vơ. Ôi, thế thì tìm cái trí khôn của loài người là làm chuyện quái quắc sao? Tuy nhiên, từ xưa đến nay, và có lẽ cả đến mai sau, ai cũng phải đi tìm chuyện quái quắc ấy. Bởi vì, sự tiến bộ của loài người không phải không có góc. Xã hội không phải từ trên trời rơi xuống, mà được cấu tạo do sức tranh đấu của loài người từ tổ chức đơn sơ đến phức tạp. Cái khôn của loài người cũng thế. Từ chỗ đơn thuần đến chỗ tế nhị. Muốn khai thác cái tế nhị không thể bỏ qua cái đơn thuần. Mặt khác, dù xã hội tiến bộ phức tạp đến đâu, nguyên lý của lẽ sống tức nhân sinh quan vẫn là một. Không ai khen những bạc ác xảo trá, cũng không ai chê những đạo đức nhân từ. Vì vậy mà lời người xưa, việc làm người xưa, ý nghĩa người xưa, cuộc sống người xưa rất có liên quan đến hiện tại, đến thế hệ mai sau. “Ôn cố tri tân” chính là làm cái việc xét thời xưa luận thời nay. Việc ấy không phải là không bổ ích. Vả lại, một câu chuyện phải trái chỉ có thời gian mới chứng minh được, thì đem chuyện thời xưa, chuyện của quá trình thời gian ra bàn luận, tưởng đã đầy đủ lắm. Nó là một tấm gương phản chiếu trước sự hilện tại đem lại chúng ta rất nhiều thích thú. Đông Châu Liệt Quốc là một vườn hoa muôn màu vạn sắc, có đủ hoa thơm cỏ lạ, mà cũng không thiếu gì gai góc xấu xa. Tôi không đóng vai một chủ vườn hoa, làm cái việc quảng cáo, mà chỉ lấy tư cách một du khách quen thuộc , mời các bạn cùng tôi thử vào đấy ngắm nghía, khen chê tùy thích, gọi là góp mặt vào kho tàng quý báu của cổ nhân vậy. Ôn Cố Tri Tân Quyển 2 NXB Sống Mới 1967 Mộng Bình Sơn 301 Trang File PDF-SCAN Link download http://nitroflare.com/view/EE8E554A42D766Fhttps://drive.google.com/drive/folders/1yLBzZ1rSQoNjmWeJTM6cEZ3WGQHg04L1
